Icoon Adam geeft de Dieren Namen

Deze kleurrijke icoon maakt deel uit van een drietal waarop gebeurtenissen uit de Hof van Eden staan afgebeeld. De drie iconen zijn afkomstig uit de geboortekerk in Arbannasi (Bulgarije) en stammen uit de 17de eeuw. Wie de schilder is geweest is niet van belang: Het gaat bij iconen niet om de maker maar om het doorzicht dat een icoon geeft op de transcendente werkelijkheid: hier het aardse, menselijke bestaan en daar, door de iconen heen, het zicht op de wereld van God.
De op deze pagina afgebeelde icoon heeft als titel: ‘Adam geeft de dieren namen’. Het grootste gedeelte van de icoon, op de voorgrond, toont inderdaad hoe Adam de dieren hun namen geeft. God kijkt toe en zegent hen. Op de achtergrond zien we God opnieuw letterlijk en figuurlijk aan het werk: God schept Adam uit stof, levenloos, geschilderd met bruine oker, ligt hij op de aarde totdat God hem de levensadem inblaast: links onder zien we Adam in helder okergeel. (Deze icoon is geschilderd op een simpele volkse stijl, heel anders dan de meer formele iconen in de Bulgaarse cultuur en historie.)
Op iconen die beschrijvingen weergeven van vóór de incarnatie, (vóór kerst), zien we alleen God de Zoon: de tweede Persoon van de Drieëenheid: Op deze icoon waarop Adam de dieren namen geeft, in de vorm van een oude man: Zo werd God dus afgebeeld voordat hij als kind geboren werd op aarde. Omdat niemand ooit de Vader heeft gezien behalve de Zoon, toont de Orthodoxe Kerk God vóór de incarnatie in deze vorm óf in de vorm van de Drie Boodschappers die op bezoek kwamen bij Abraham en Sarah onder de eiken in de vlakte van Mamre, het huidige Hebron (zie elders op deze website: de ‘icoon van de gastvrijheid’).
(Dat God de Zoon, afgebeeld als oude man, ook de Schepper is, wordt gefundeerd op de geloofsbelijdenis van Nicea: Hierin wordt geleerd dat door Jezus Christus ‘alle dingen werden gemaakt’. Zo is het ook theologisch consistent om Jezus Christus, als oude man op te tekenen: Als Schepper van Adam én van de dieren, die in voor ons vreemde vormen en verhoudingen, vredevol naar zowel God als Adam kijken want zowel God als Adam kennen hun ware aard.)

Iconen